💠♨️

کاربرد *حرف چون* در زبان فارسی


*حرف چون* می تواند به عنوان حرف ربط ، حرف اضافه و یا قید به کار رود.
 ما باید بدانیم در هر کدام از این وضعیتها چون به چه معنایی است و چه کارکردی دارد؟

توجه: چو ، همچون ، همچو ، چونان ، چنین شکل های دیگر چون هستند و باید انها را مثل چون بررسی کنیم.

*انواع چون:*
1⃣ *حرف ربط* : اگر چون به معنای وقتی که ، زیرا ، به دلیل اینکه ، چون که و ... به کار برود حرف ربط است.
مثالها:
✅ چون ابر به نوروز رخ لاله بشست
 برخیز و به جام باده کن عزم درست ( هنگامی که در نوروز ابر چهره گل لاله را شست .... )

✅ چون بلبل مست راه در بستان یافت
 روی گل و جام باده را خندان یافت ( وقتی که بلبل خوشحال به باغ راه پیدا کرد....)

✅ چون عمر به سر رسد چه شیرین و چه تلخ ( وقتی عمر تمام شود شیرین و تلخش فرقی ندارد...)

✅چون تشنه جان سپردم آن گه چه سود دارد؟
 آب از دو چشم دادن بر خاک من گیا را ( وقتی که تشنه جان دادم ان وقت چه سودی دارد...)

2⃣ *حرف اضافه:*  این نوع از حرف چون را همه ما به عنوان ادات تشبیه می شناسیم که به معنای مثل و مانند است.
پس اگر چون در جایگاه ادات تشبیه به کار رفته باشد و یک تشبیه را شکل داده باشد حرف اضافه است.

مثالها:

✅ شبی چون شبح روی شسته به قیر
نه بهرام پیدا نه کیوان نه تیر ( یک شب مثل شبه ...)

✅ببارید چون ژاله ز ابر سیاه

 کسی را نبد بر زمین جایگاه ( مثل باران از ابر سیاه می بارید...)

✅به بالا چو سرو و به رخ چون بهار
به هرچیز ماننده شهریار ( از جهت قدبلندی مثل سرو و از زیبایی مثل بهار ....)

✅ مقدارِ یارِ همنفس ، چون من نداند هیچکس
 ماهی که بر خشک اوفتد، قیمت بداند آب را ( کسی مثل من ارزش دوست موافق را نمی داند...)

✅مرا و عشق تو گیتی به یک شکم زاده ست  
 دو روح در بدنی چون دو مغز در یک پوست ( جهان ، من و عشق تو را با هم زاده است... مثل دو مغز در یک پوست...)

✅تا کی اخر چو بنفشه سر غفلت در پیش؟
حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار ( تا کی مانند بنفشه غافلی...)

3⃣ *قید:* اگر چون به معنای چگونه به کار رود قید است.
اگر چون در معنای چگونه و برای پرسش به کار رود قید پرسشی خواهد بود.

مثالها:

✅مگر کز شمار تو آید پدید
 که نوبت ز گیتی به من چون رسید ( چگونه نوبت به من رسید...)

✅روی خوش و آوازِ خوش دارند هریک لذتی
بنگر که لذت چون بود، محبوب خوش آواز را ( نگاه کن که لذت دوست زیباروی خوش صدا چگونه است؟...)

✅خیالش در نظر ، چون آیدم خواب؟
نشاید در به روی دوستان بست ( وقتی فکرش در خاطرم است چگونه خوابم ببرد؟....)